bouwjaar
bestemming

Bemalen van de Put, het diepe gedeelte van de Drooggemaakte Polder aan de Westzijde van Aarlanderveen

molenmaker
Jan de Bruijne, Gouda en Leendert van Leeuwen Lzn., Aarlanderveen (1801)
omwentelingen
eigendomshistorie

De Stichting Molenviergang Aarlanderveen eigenaar sinds 1963, daarvoor was dat vanaf de bouw de Drooggemaakte Polder aan de Westzijde van Aarlanderveen.

geschiedenis

Deze molen staat apart van de overige drie op rij staande molens en ligt nabij de provinciale weg ca. 800 m ten zuidwesten van Aarlanderveen. Nadat op het eind van de 18e eeuw de huidige droogmakerij was ontstaan, bleef er nog een veenplas van ruim 100 ha over. Om deze zogenaamde 'Put' afzonderlijk droog te malen werd in 1801 voor ƒ 22.000,-- deze vijzelmolen gebouwd.
Deze molen werd neergezet op de plaats, waar voorheen een korenmolen had gestaan. Die molen was in 1782 overgeplaatst naar een andere locatie in Aarlanderveen en zou daar in 1870 verbranden. Daarna verrees op die plaats de nog bestaande stellingmolen 'De Morgenster'.

Opvallend is de bouw op een soort bergje, waardoor de molen duidelijk uitsteekt boven het polderland. Sommigen spreken daarom wel van een 'beltpoldermolen'. De vijzel heeft een diameter van 1,45 m. waarmee het water tot 0,90 m. hoogte is op te voeren.

Twee keer in korte tijd raakte deze molen zwaar beschadigd: op 7 oktober 1989 brak tijdens het malen de bovenas, waarbij het gehele wiekenkruis verloren ging en de molenromp ook aanzienlijke schade opliep. Van de gebroken bovenas was bekend dat er problemen waren, vermoedelijk een oude breuk: de as 'tikte' namelijk bij lage snelheden. Reeds in 1924 waren daarom de vulstukken al vervangen door nieuwe, die de bovenas over vrijwel de gehele lengte omsloten.

In september 1990, de molen was net hersteld, ontstond er brand, vermoedelijk door een bolbliksem. De schade aan de kap was groot; zo moest het bovenwiel geheel worden vernieuwd; de nieuwe bovenas, die nog geen jaar had gedraaid, werd afgekeurd en moest vervangen worden door een nieuwe. 

Sinds 1999 heeft deze molen op één roede niet langer fokken, maar het systeem Van Bussel. Ook is de overbrenging naar de vijzel 'verlangzaamd' door het plaatsen van een kleiner onderwiel.

Een zeer opmerkelijke conclusie: de molens 1, 2 en 3 van de Drooggemaakte polder aan de Westzijde van Aarlanderveen zijn alle eerder gebouwd dan deze Nr. 4, maar ook elk een keer geheel verbrand en daarna (noodzakelijk) herbouwd. Deze molen is dus, hoewel pas later aan de bemaling toegevoegd, onbedoeld de oudste van de vier gebleken.

Molenaars op deze molen:
Pieter Zaal (vermeld rond 1810)
Cornelis van der Werf (ca. 1815 - 1834)
Arie van der Werf (1834 - 1877)
Arie van der Bijl (ca. 1878 - 1911)
Anna van der Bijl - van der Werf (1911 - 1912)
Jacob van der Bijl, zoon van (1912 - 1950)
Jaap Slingerland (1950 - 1987, kwam van Nr. 1)
Johan Slingerland (1988 - heden)