- wetenswaardigheden
In 1836 (toen de eerste Nederlandse gietijzeren assen werden gegoten) verkreeg de befaamde technicus Gerhard Roëntgen als directeur van de Nederlandse Stoomboot Mij. of de Nederlandse Scheepsbouw Mij. (beiden worden genoemd) in Rotterdam het octrooi op een door hen uitbedacht gietijzeren as. Het betrof er een van het model zoals wij dat nu kennen. Hier werd wel een proefas vervaardigd, die geplaatst werd in de benedenmolen no. 8 van de Zuidplaspolder te Moordrecht. Deze droogmakerij dateert uit 1835-1838. Er werden daarvoor zo'n 30 molens gebouwd van het type Kinderdijk/ Tweemanspolder (te Zevenhuizen). De proef lukte goed en zal zeker als referentie gebruikt zijn bij verkoop van de latere sessie assen.
Info: Jerry Vondeling.De aannemer/bouwer van deze molen was verplicht een natuurgetrouw model van deze molen te vervaardigen op schaal 1:20.
Dit model werd toevallig rond 1965 ontdekt bij opruiming van een rommelzolder van de T.H. te Delft. De toenmalige directeur van De Hollandse Molen, Arie de Koning kreeg het in handen en bracht het bij mij. Het gehele binnenwerk met de 3 schepraderen t/m de koningsspil ontbrak. In de 1980-er jaren werd het door mij voorzien van een "metselwerk" fundatie plus krimp, scheprad en gangwerk. Het staat in het museumpje van De Hollandse Molen in Wijk bij Duurstede. Er werden van 3 soorten Zuidplas-molens modellen op schaal 1:20 gemaakt.
De vijzelmolen staat te Parijs in een museum. Het model met hellend scheprad stond in een gebouw v/h Openluchtmuseum te Arnhem, waar het verloren ging door brand, met nog een zeer fraai opengewerkt model van de Hoekmolen te Heikop.
Jan den Besten, 17 november 2005.- trivia
Klik voor een overzicht van het bemalingssysteem van de Zuidplaspolder door naar Vijzelmolen A, Tenbruggencatenummer 02765 ee.