- trivia
De foto is van Jacob Olie Jbz., gemaakt vanuit molen De Steur tussen 1861 en 1864. Beeldbank Amsterdam, afb.bestand 10019A000780.
Ik heb deze fascinerende afbeelding grondig bestudeerd en langdurig vergeleken met Allemolenskaart, en meen nu (nagenoeg) alle erop zichtbare molens v.l.n.r. te kunnen identificeren:
De Wip (paltrok, wit), TBN 06492 k, dbnr. 4587
De Eendracht (bovenkruier), TBN 06492 j, dbnr. 4465
In de verte half zichtbaar tussen De Eendracht en De Star: De Kool (paltrok), TBN 06492 o, dbnr. 4473
Op de voorgrond: De Star (paltrok, wit), TBN 06491 w, dbnr. 4452
De Dommekracht (bovenkruier), TBN 06492 b, dbnr. 1812
Schuilgaand achter De Dommekracht, met alleen de gevluchten zichtbaar, van voor naar achter (allen paltrokken):
- De Rookoe, TBN 06492 d, dbnr. 4474
- De Jager, TBN 06492 g, dbnr. 1354
- De Kop, TBN 02484 c, dbnr. 1815
- De Valk, TBN 06492 n, dbnr. 1823
- De Rooleeuw, TBN 06492 s, dbnr. 4606
- De Hoop, TBN 06492 v, dbnr. 1814
Vervolgens een rij paltrokken, van links naar rechts en dus van achter naar voor:
- De Dolfijn, TBN 06492 u, dbnr. 5966
- De Haas, TBN 06492 r, dbnr. 4656
- De Zwaan, TBN 06492 m, dbnr. 6052
- Het Luipaard (wit), TBN 02484 b, dbnr. 1359
- De Bijl, TBN 06492 f, dbnr. 1355
- De Oranjeboom (wit), TBN 06492 c, dbnr. 1357
- De Windhond (wit), TBN 06492 a, dbnr. 920
- De Buis (wit, op de voorgrond), TBN 06491 v, dbnr. 3663
Achter deze paltrokken is de achterste rij molens, staande aan de Kostverlorenvaart, te zien, beginnend direct rechts achter De Bijl.
Dit zijn, van links naar rechts en dus van achter naar voor:
- De Samson (bovenkruier), TBN 06492 t, dbnr. 1362
- 't Fortuyn / Cornelia (bovenkruier), TBN 06492 q, dbnr. 4556. Deze hoge typisch midden-19e-eeuwse houtzaagmolen was gebouwd in 1857, vrij kort voor het maken van deze foto, na het verbranden van de voorganger.
- 't Bonte Kalf (bovenkruier), TBN 06492 L, dbnr. 4657
- De Otter (paltrok), TBN 02484 a, dbnr. (bestaand) 637
- De Eenhoorn (paltrok), TBN 02484, dbnr. 1358
Tussen De Windhond en De Eenhoorn is vaag in de verte nog een molen te zien; dit moet zijn de aan de westkant van de Kostverlorenvaart schuin tegenover De Samson staande korenmolen De Jonge Nicolaas, TBN 06660 j, dbnr. 5252.
Tussen De Samson en 't Fortuyn is in de verte nog een molen te zien; dit moet zijn de aan de westkant van de Kostverlorenvaart in De Baarsjes / Sloten staande krijtmolen De Hoop, TBN 00810 a, dbnr. 1352.
Direct links achter Het Luipaard is in de verte nog een molen te zien; dit moet zijn de aan de oostkant van de Kostverlorenvaart tegenover De Hoop staande naamloze verfmolen, TBN 06657 i, dbnr. 14233.
En tenslotte lijkt links achter De Dolfijn aan de horizon ook nog het silhouet van een hoge molen te zien te zijn, met links ernaast een fabrieksschoorsteen. Dat zou dan kunnen zijn de verderop aan de oostkant van de Kostverlorenvaart, richting de Overtoom staande, rond 1850 'verstoomde' korenmolen (oorspronkelijk Rasphuismolen) De Oude Molen / De Stad Amsterdam, TBN 07233, dbnr. 7233, van 1853 t/m 1861 een stoom-rijstpellerij. Deze molen bestond kennelijk na de verstoming in elk geval in 1861 nog, al dan niet in onttakelde vorm.
Lolke Rang, feb./maart 2023.
-----
Bij sloopwerkzaamheden in 2012 kwam de fundering van deze paltrok te voorschijn. Nader onderzoek leerde dat de diameter van het grondplan van deze molen 9,4 m mat. De funderingspalen zaten ongeveer op 1,35 m onder NAP. De buitenste ringpalen (gekantrecht) maten 18 bij 18 cm en de binnenste ronde palen waren in diameter 12 cm. In het midden van de ring was een rechthoekige cluster van 9 palen.
Bron: site Archeologische vindplaatsen gem. Amsterdam.
Arie Hoek, 19 dec. 2016.
Zie ook AAR (Amsterdamse Archeologische Rapporten) 82 met een uitgebreid PDF-document.
Peter Sanders, 1 april 2018.