toelichting naam

Schrijfwijze onder andere: De Kleine Zwaan, De Kleine Swaan, De Kleijne Zwaan, De Klijne Zwaan.

TENAAMSTELLING:
De oorspronkelijke officiële naam van de windsnuifmolen was ‘De Kleine Zwaan ’. Met name door 
administratieve onvolkomenheden ten tijde van de verkoop in 1789, waarbij één en ander over te veel 
schijven liep, werd de naam in officiële documenten van de schepenen van Nieuwer-Amstel en diverse 
notarissen ingekort tot ‘De Zwaan ’. De eerste eigenaren van de molen wisten echter heel goed dat de naam  van de molen ‘De Kleine Zwaan’ was. Dit valt af te leiden uit diverse advertenties van ná 1789 en enkele  andere documenten waarin de originele naam ‘De Kleine Zwaan ’ gevoerd werd. Zodoende werden de namen  ‘De Kleine Zwaan’ en ‘De Zwaan ’ gedurende meer dan een halve eeuw door elkaar heen gebruikt. Pas na de overname door Willem Hendrik Toe Water in 1858 en de in zijn opdracht uitgevoerde reparaties aan de  molen werd uitsluitend nog de naam ‘De Zwaan’ gevoerd. (Schrijfwijze onder andere ook De Swaan)

In 1932, in 1942 en in 1958 besteedden diverse krantenartikelen respectievelijk aandacht aan de zestigste en de zeventigste verjaardag en het op 86-jarige leeftijd overlijden van de schilder Dirk (Willem) Meelis, waarin de molenromp niet alleen werd benoemd als ‘de(n) bekende(n) Oude(n) Molen aan het Ververs-pad’ (De Standaard van 10 februari 1932 en Het Volk: Dagblad voor de arbeiderspartij van 11 februari 1932) maar ook als ‘den bekenden Schildersmolen aan het Ververspad’ (Utrechtsche Courant van 4 februari 1942) en ‘de schildersmolen aan het Ververspad’. (Het Parool van 17 december 1958) De bijnaam Schildersmolen lijkt echter niet een door het volk gebruikte term voor de molenromp geweest te zijn; vermoedelijk werd deze slechts gebezigd onder de kunstbroeders die in de jaren rond de eeuwwisseling van de negentiende naar de twintigste eeuw in en rond de molenromp en de voormalige molenaarswoning van Windsnuifmolen De Kleine Zwaan samenkwamen of woonden.

Overgenomen uit het door Peter I. Velzing samengestelde Addendum (versie d.d. 1 november 2024) op Windsnuifmolen De Kleine Zwaan Resultaat van een onderzoek, Peter I. Velzing, 2024.

 

wetenswaardigheden

Nb: Dat windsnuifmolen De Kleine Zwaan qua type en tenaamstelling ooit veranderd zou zijn in  Korenmolen De Duif, kan na mijn onderzoek niet anders dan naar het rijk der fabelen verwezen worden.  (Zie hiervoor de pagina’s 189 tot en met 195 in mijn boek Windsnuifmolen De Kleine Zwaan) Resultaat van  een onderzoek waarvan de tekst aan het eind van dit overzicht is opgenomen Vanaf ca. 1906 Lompenmolen. De onttakelde molen was géén lompenmolen en is dat ook nooit geweest.  De bijnaam zou het gevolg zijn van het feit dat in de tweede helft van het eerste  decennium van de twintigste eeuw enkele woonwagenbewoners zich aan de voet  van de onttakelde molen gevestigd hadden. Deze personen / gezinnen waren  afkomstig uit Brabant en werden door sommige mensen verward met zigeuners. Het  aan deze laatste bevolkingsgroep klevende cliché van vodden en lappen heeft  mogelijk onder de bewoners van de Amsterdamse buurt De Pijp geleid tot de  bijnaam ‘Lompenmolen'.

Onderzoek door / informatie van:  Peter I. Velzing, 02-04-2024

literatuur

'Windsnuifmolen De Kleine Zwaan Resultaat van een onderzoek".

Het boek heeft geen ISBN-nummer. Er zijn tien exemplaren gedrukt. Het boek kan reeds nu of in de nabije toekomst onder andere ingezien worden in het Gemeente Archief Amsterdam, De Koninklijke Bibliotheek Den Haag en - op afspraak - bij de Vereniging De Hollandsche Molen.

Onderzoek gedaan door Velzing, Peter I.

trivia

Voor nog een afbeelding van deze molen, zie: https://www.studiops.nl/beeldbank.html, typ A00771000169 in het zoekvenster om de foto te vinden. De foto behoort tot de collectie J.L. Scherpenisse.
-----

(*) We beschikken helaas niet over deze kadasterkaart van 1832, maar vermoeden dat dit de snuifmolen onder no. 455 in de OAT is.
Red.