Op de kaart van Jacob van Deventer uit ca. 1560 (zie dbnr. 2637) staat één molen getekend bij Wijk bij Duurstede en wel de buiten korenmolen dbnr. 2637 ten noorden van het stadje. Deze binnenmolen staat nog niet op de kaart, terwijl Van Deventer een dergelijk prominente molen niet belangrijkste plaatsen in de Nederlanden in 1558 van de koning van Spanje. Geconcludeerd kan dan ook worden dat er inderdaad een molen bestond rond 1555 (waarschijnlijk is de kaart de basis van de vermelding van Iterson), maar dat was niet deze molen.
Red./ PVDW

In de tweede helft van de zeventiende eeuw was er ook een rosmolen bij de windmolen.
De molen werd in 1802 als korenmolen verkocht en omgebouwd tot oliemolen.
Als oliemolen werd de molen in 1817 gesloopt.
Bron: "De molen Rijn en Lek te Wijk bij Duurstede. Wereldberoemd dankzij een misvatting", Fred Gaasbeek, 2010.

De ‘Molen van Ruisdael’ is lang na de bouw geschilderd (1668-1670). De nog bestaande fundering maakt duidelijk dat deze molen geen ruime diameter had. De molen was echter niet te klein voor een binnenkruiwerk. In Werth, net over de grens, aan de Oude-IJssel is de (boven)diameter ook vrij beperkt. Niettemin is daar een kammenkruiwerk als in Zeddam nog aanwezig.
-----

Dat op het beroemde schilderij een staart is afgebeeld, is denkelijk uit een latere wijziging te verklaren. Dat de molen van Ruisdael ook nog als houtzaagmolen (1790) zou hebben gediend (Gaasbeek 2010) wekt enige verwondering gezien de geringe diameter van het bouwwerk. Is hier sprake van verwarring met dbnr. 1073? En een latere functie van oliemolen (1802)? Waar moet zo’n installatie hebben gestaan in zo’n kleine ruimte? Of was dit een rosmolen naast de stenen molen (dbnr. 15381)? Deze stond aan de Nieuwstraat en dat is wel heel dicht bij de stenen molen.
Dick Zweers, 13 februari 2017.

Dr. W. van Iterson heeft in 1967 in het ‘Jaarboek Oud Utrecht’. P. 57 over deze molen gepubliceerd onder de titel ‘De zogenaamde molen van Ruisdael te Wijk bij Duurstede’ (bronvermelding bij Bicker Caarten 1990; p. 219-221). Laatstgenoemde acht het mogelijk dat deze molen in 1382 al bestond, al zijn daar weinig concrete gegevens over gevonden.