bouwjaar

1859

verdwenen

voorganger

Oosterbeek (De Slijpmolen / Bovenste Papiermolen)

geschiedenis

Het waterrad voor een pompmolen op het landgoed Mariendaal was de opvolger van een papiermolen die hier tot 1840 stond.

Negentien jaar later benutte de nieuwe eigenaar F.W.L. van Eck, het beekverval voor het rad, 'om het water door middel van ene perspomp te brengen in het reservoir, die beide springfonteinen in beweging brengt'.

Een grote waterval van gestapelde veldkeien siert thans deze plek.

-----

Op een informatiebord staat te lezen:

In 1806 stelde de Franse Keizer Napoleon het continentaal stelsel in, waarmee alle handel met Groot-Brittannië verboden werd. Dit had grote gevolgen voor de invoer van ruwe rietsuiker, tot dan toe de enige grondstof voor suiker.

Suikerraffindeur Jan Backer onderzocht nieuwe mogelijkheden om suiker uit suikerbieten in plaats van uit riet te halen. In 1811 begon hij een bietsuikerfabriek op Oorsprong, de eerste in Nederland. Ondanks dat suiker inmiddels erg duur was, was de fabriek niet winstgevend. Men had het bietsuikerproces nog onvoldoende in de hand. Toen in 1814 het continentaal stelsel opgeheven werd stopte men daarom ook weer met de suikerfabricage. De fabriek werd voortgezet als bietenstroopfabriek. Pas in 1831 werd er, met behulp van stoom, weer suiker gefabriceerd. Enkele jaren later werd begonnen met de fabricage van aardappelmeel en glucosestroop.
Het bleekwater werd gebruikt om via een waterrad de raspen aan te drijven, maar ool voor het wassen van de bieten en aardappelen. Een rosmolen werd gebruikt als er onvoldoende water was. Twee stoomketels werden gebruikt om de stroop te koken. De fabriek had 2 verdiepingen en door de ligging tegen de helling konden de aarsappelen en bieten via de bovenverdieping direct van boven op de raspen gestort worden.
In de fabriek werkten zo'n vijftig a zestig arbeiders en er werd meer dan een miljoen kilo bieten verwerkt. Het bedrijf gold in die tijd als zeer groot en modern. Jan Backer was dan ook een belangrijk man in Renkum. In 1829 werd hij zelfs burgemeester. In 1852 werd de accijnswet veranderd, waardoor de fabriek niet meer rendabel was, ze werd gesloten en gesloopt.

informatie van www.glk.nl

nog waarneembaar