- bouwjaar
- verdwenen
-
verbrand
- opvolger
- geschiedenis
-
Lang is gedacht dat de huidige Kortrijker Molen in 1696 is gebouwd en dat de voorganger in dat jaar is afgebroken. Dat werd onder meer afgeleid uit een slordig in verf aangebracht jaartal “1696” op de (oude) koker in de huidige molen. Daarbij werd tevens betrokken dat in 1691 de polders van Kortrijk en van Gieltjesdorp werden samengevoegd en werd besloten "..deselve te zaame door de Cortrijker molen te laeten bemaelen…”. Hieruit werd geconcludeerd dat er een nieuwe molen was gebouwd.
Inmiddels heeft nieuw onderzoek hier een ander licht op geworpen. Dendro-chronologisch onderzoek, uitgevoerd op enkele oorspronkelijke grote balken in de toren, heeft aangetoond dat het hout voor deze balken is gekapt in 1665 en 1670. In de jaarrekeningen van het waterschap Kortrijk is in de jaren 1695 tot 1697 sprake van kosten die slechts op regulier onderhoud kunnen duiden. In 1695 zijn deze kosten hoger dan in de jaren direct er voor en er na, wat op extra onderhoud zou kunnen duiden, maar dat komt in latere jaren ook voor. En een nieuwe molen kon hier zeker niet voor worden gebouwd.
Den Besten (Tijdschrift Historische Kring Breukelen 2008-4) wijst er op dat in het rampjaar 1672 door Franse troepen verscheidene molens in de streek zijn afgebrand en kort daarop (gedocumenteerd) zijn herbouwd. Hij houdt het er op grond van de voormelde gegevens op dat de eerste Cortrijker Molen hetzelfde lot heeft getroffen en omstreeks 1675 haastig en tegen zo gering mogelijke kosten is herbouwd.
Inmiddels heeft nader onderzoek aangetoond dat de molen is, het dorp Breukelen, kasteel Nijenrode en diverse andere molens in de omgeving tijdens het rampjaar 1672 werden afgebrand door het Franse leger. Het jaar van "verdwijnen" is dus 1672. In een akte uit 1681, aanwezig in het Utrechts Archief, wordt een lening genoemd uit 1674: "vijff duijsent gulden dewelcke inden Jare 1674 waren opgenomen tegen zes en 6 ¼ per cent tot vernieuwinge en opbouwinge van de affgebrande watermolen , nieuwe bruggens, overtochten als andersints ".
Arie Verhoeff, 20 nov. 2016 - 4 mei 2021. -
Molen 15840 Polder Kortrijk (1e) (Breukelen)fragm. kaart 1650 van Dammis Huijgensz de Hoij,
rhcrijnstreek.nl foto A1509. coll.
